การส่งผู้ต้องขังคืนสู่สังคมของราชทัณฑ์สิงคโปร์

      สิงคโปร์นับเป็นประเทศหนึ่งที่ประสบความสำเร็จในการส่งผู้ต้องขังกลับสู่สังคม เนื่องด้วยมีระบบการฟื้นฟูดูแลและการเตรียมความพร้อมก่อนปล่อยจากเรือนจำที่เข้มข้นภายใต้การกำกับดูแลโดยกรมราชทัณฑ์ การสร้างโอกาสในการประกอบอาชีพของผู้ต้องขังหลังพ้นโทษโดยความร่วมมือของหน่วยงานในภาคส่วนต่างๆ ในสังคม ทั้งภาครัฐ ภาคเอกชน และภาคประชาสังคม การผลักดันค่านิยมการสร้างการยอมรับและให้โอกาส ในการกลับมาใช้ชีวิตในสังคมหลังพ้นโทษผ่านโครงการต่างๆ ด้วยระบบที่มีการเชื่อมโยงกันอย่างมีประสิทธิภาพนี้ ทำให้เกิดเครือยข่ายความร่วมมือที่เข้มแข็งและเป็นกำลังสำคัญในการส่งตัวผู้ต้องขังกลับสู่สังคมของราชทัณฑ์สิงคโปร์ได้อย่างดีเยี่ยมส่งผลให้สถิติการกระทำผิดซ้ำของผู้ต้องขังที่ถูกปล่อยตัวออกไปครบ 3 ปี ลดลงจากร้อยละ 26.5 ในปี 2014 เป็นร้อยละ 25.9 ในปี 2015 บทความนี้ จึงมุ่งเน้นที่จะเสนอในเรื่องการเตรียมความพร้อผู้ต้องขังก่อนปล่อยตัวและการดูแลผู้ต้องขังหลังปล่อยตัว เพื่อให้ทราบถึงกระบวนการในการส่งตัวผู้ต้องขังคืนสู่สังคม ของราชทัณฑ์สิงคโปร์ได้อย่างชัดเจน

เรือนจำเตรียมความพร้อมก่อนปล่อยของสิงคโปร์

    เรือนจำของสิงคโปร์อยู่ภายใต้การควบคุมดูแลของกรมราชทัณฑ์ โดยส่วนใหญ่อยู่ที่ศูนย์ Changi Prison Complexที่นี่มีทั้งเรือนจำระดับความมั่นคงสูงสุด เรือนจำระดับความมั่นคงปานกลาง จนถึงเรือนจำระดับ ความมั่นคงต่ำโดยเป็นเรือนจำเตรียมความพร้อมก่อนปล่อยที่มุ่งเน้นการเตรียมความพร้อมให้ผู้ต้องขังก่อนพ้นโทษ ทั้งด้านการพัฒนาพฤตินิสัย การปรับเปลี่ยนพฤติกรรม และการฝึกอาชีพ ภายในมีการจัดการสนับสนุนการเตรียมความพร้อมอย่างครบวงจร โดยรวมเอาทั้งเรือนนอนสถานพยาบาล สถานฝึกอาชีพ โรงเรียน และโรงงานมาไว้ ในอาคารเดียวกันความมั่นคงในการควบคุมและรักษาความปลอดภัยถูกออกแบบมาเป็นอย่างดีตามประเทศ ในแถบยุโรป มีการใช้เทคโนโลยีที่ทันสมัยเข้ามาช่วยในการจัดการ เช่น การใช้ Housing Control Center ควบคุมการเปิดปิดประตูอัตโนมัติ การใช้ระบบ Barcode สายรัดข้อมือของผู้ต้องขัง เป็นต้น

      ภายในเรือนนอนของผู้ต้องขังมีที่อาบน้ำและส้วม มีของใช้ส่วนตัวที่จำเป็น ประกอบด้วย ผ้าห่มถังน้ำพลาสติก แปรงสีฟัน ยาสีฟัน สบู่ ช้อน และเสื้อผ้า ใน 1 เรือนนอนมีทั้งหมด2 ชั้น แต่ละชั้นมี 19 ห้อง ห้องหนึ่งสามารถ อยู่ได้สูงสุด3 คน มีโทรทัศน์ที่ถูกตั้งโปรแกรมรายการต่างๆ ไว้ตามความเหมาะสม เช่น สารคดี ข่าวที่ช้ากว่าภายนอก1 สัปดาห์ มีห้องสำหรับเยี่ยมญาติผ่าน VDOconferenceโดยผู้ต้องขังมีสิทธิ์เยี่ยมญาติได้เดือนละ 2 ครั้ง ผ่าน VDOconference 1 ครั้ง และแบบพบหน้า1ครั้ง ครั้งละ 30 นาทีผู้ต้องขังมีเวลาออกจากเรือนนอนเพื่อพักผ่อนได้วันละ 1 ชั่วโมง โดยบริเวณที่ให้ผู้ต้องขังพักผ่อนเป็นลานกีฬากว้างๆ มีหลังคาเป็นกรงเหล็กแสงแดดสามารถส่องผ่านได้ และอากาศถ่ายเทสะดวก

     รือนจำเตรียมความพร้อมก่อนปล่อยใน Changi Prison Complex มีโรงงานผลิตขนมปังโดยฝีมืผู้ต้องขังซึ่งอยู่ภายใต้การควบคุมดูแลของSCORE เป็นโรงงานที่มีเครื่องมือในการผลิตที่ครบครัน สะอาดและมีการรักษามาตรฐานเป็นอย่างดีSCOREจัดหลักสูตรการทำขนมปังให้แก่ผู้ต้องขัง โดยมีผู้เชี่ยวชาญที่มีประสบการณ์ด้านการทำขนมปังเข้ามาสอนโดยตรง หลังจากจบหลักสูตรผู้ต้องขังจะได้รับใบรับรองSingapore Workforce Skills Qualification ซึ่งเป็นประโยชน์ต่อการสมัครงานหลังจากพ้นโทษ ขนมปังจากโรงงานในเรือนจำแห่งนี้ถูกผลิตขึ้นตลอด 365 วัน มีเจ้าหน้าที่จาก SCORE 1 คน เข้ามาควบคุมมาตราฐานการผลิตในทุกวัน ขนมปังที่ผลิตได้จะถูกส่งออกไปยังโรงแรมสายการบิน บริษัทจัดเลี้ยง ร้านอาหาร และร้านขนมหลายแห่งในประเทศสิงคโปร์ นอกจากโรงงานขนมปังแล้วยังมีโรงซักรีดที่ทันสมัย รับซักรีดให้กับโรงแรมต่างๆในสิงคโปร์มากมาย รวมทั้งยังมีโรงงานขนาดย่อยๆ หลายแห่งซึ่งจัดการโดยเอกชนภายนอกที่เข้ามาจัดตั้งโรงงานในเรือนจำเพื่อเปิดโอกาสให้ผู้ต้องขัง ได้ฝึกอาชีพและเมื่อพ้นโทษผู้ต้องขังสามารถออกไปทำงานกับโรงงานเหล่านี้ได้

     โปรแกรมการเตรียมความพร้อมก่อนปล่อยของเรือนจำในสิงคโปร์ มีทั้งโปรแกรมพื้นฐานสำหรับนักโทษทุกคนเช่น โปรแกรมการศึกษา โปรแกรมการฝึกอาชีพ โปรแกรมการฝึกทักษะในการทำงานโปรแกรมพัฒนาพฤตินิสัย นอกจากนี้ยังมีโปรแกรมเฉพาะของแต่ละบุคคลโดยปรับตามปัจจัยต่างๆ ทั้งฐานความผิด จำนวนโทษ หรือตามความต้องการของผู้ต้องขัง ตัวอย่างโปรแกรมเฉพาะ เช่น โปรแกรมเตรียมความพร้อม 10 เดือนสำหรับนักโทษ ที่มีระดับความเสี่ยงสูง โปรแกรมบำบัดสำหรับผู้ต้องขังยาเสพติด เป็นต้น

Singapore Corporation of Rehabilitative Enterprises (SCORE)

    การที่เรือนจำของสิงคโปร์มีการฝึกวิชาชีพผู้ต้องขังที่ก้าวหน้าและเป็นระบบ สอดคล้องกับความต้องการของตลาดแรงงานภายนอกเรือนจำ ตลอดจนมีการทำงานของผู้ต้องขังในเรือนจำเป็นระบบอุตสาหกรรมที่มีประสิทธิภาพนั้นสืบเนื่องมาจากสิงคโปร์มีการจัดตั้งหน่วยงานSingapore Corporation of Rehabilitative Enterprises(SCORE)ทำหน้าที่เช่นเดียวกับสำนักพัฒนาพฤตินิสัยของราชทัณฑ์ไทย แต่มีความคล่องตัวเนื่องจากถูกแยกตัวออกมาเป็นอิสระ ดำเนินการแบบกึ่งราชการกึ่งเอกชนมีคณะกรรมการซึ่งประกอบด้วยภาครัฐภาคเอกชน บริษัทและหน่วยงานต่างๆ เข้ามาช่วยในการส่งเสริมการฝึกวิชาชีพและการหาตลาดแรงงานให้กับผู้ต้องขังหลังพ้นโทษ

    SCORE เป็นหน่วยงานภายใต้กระทรวงมหาดไทย จัดตั้งขึ้นในปี 1976โดยมีบทบาทสำคัญในการเตรียมความพร้อมด้านการประกอบอาชีพของผู้ต้องขังหลังพ้นโทษ เพื่อให้พวกเขาสามารถกลับไปใช้ชีวิตกับครอบครัว ในสังคมภายนอกและไม่กลับมากระทำผิดซ้ำอีก SCOREใช้วิธีการหลากหลายรูปแบบในการบูรณาการเพื่อบำบัดฟื้นฟูผู้ต้องขังโดยมุ่งเน้นไปที่การฝึกอบรมด้วยโปรแกรมการทำงานต่างๆหลักการสำคัญของSCORE ในการช่วยเหลือ ผู้ต้องขังให้สามารถกลับเข้าสู่สังคมได้ คือการฝึกอาชีพเพื่อเตรียมความพร้อมการเตรียมตลาดงานเพื่อรองรับ และการสร้างความยั่งยืนในการทำงานSCORE ได้จัดตั้งศูนย์ Case Management Services เพื่อช่วยดูแลการจ้างงานของผู้ต้องขังใน 6 เดือนแรกหลังปล่อยตัว อีกทั้งช่วยจัดสรรงานให้ตรงตามความสามารถและความเหมาะสม ของผู้ต้องขัง ผ่านการจำแนกโดยการประเมินด้วยแบบทดสอบของ SCOREมีบริการแนะแนวอาชีพเพื่อเตรียมความพร้อมให้แก่ผู้ต้องขังในการเข้าทำงาน มีหน่วยช่วยเหลือในการหางาน รวมทั้งพัฒนาทักษะงานระยะยาวเพื่อให้พวกเขาสามารถอยู่กับงานนั้นๆ ได้เป็นระยะเวลานาน มีบริษัทมากมายกว่า 4,000 แห่ง ที่ยินดีรับผู้พ้นโทษเข้าทำงานโดยให้ค่าแรงตามที่กฎหมายระบุ

      ก่อนที่ผู้ต้องขังจะเข้าสู่ตลาดงานหลังจากพ้นโทษ SCOREได้จัดโปรมแกรมเตรียมความพร้อม ทั้งโปรแกรมฝึกอาชีพเฉพาะด้าน เช่น การทำขนม การทำอาหารเบื้องต้น การจัดสวน การซักรีดเสื้อผ้าหรือการปฏิบัติงานด้านโลจิสติก โปรแกรมฝึกทักษะทั่วไปที่จำเป็น เช่นทักษะการอ่าน การเขียนหรือทักษะการหางาน รวมทั้งโปรแกรมการทำงาน ซึ่งถูกแบ่งออกเป็น 2 ส่วนส่วนแรกคือ ส่วนบริหารธุรกิจจัดการโดย SCOREโดยมีเจ้าหน้าที่จากSCORE เข้ามาควบคุมการผลิตและคุณภาพสินค้าก่อนนำส่งลูกค้า เช่น การผลิตอาหารกล่องฮาลาล เบเกอรี่ เป็นต้น และส่วนที่สองคือส่วนการฝึกงานจากบริษัทภายนอก

Community Action for the Rehabilitation of Ex-Offenders (CARE) Network

    ในการส่งผู้ต้องขังกลับสู่สังคมโดยไม่ให้พวกเขากลับมากระทำผิดซ้ำอีกนั้นนอกเหนือจาก SCORE ที่ทำ หน้าที่ในการฝึกวิชาชีพและเชื่อมต่อกับตลาดแรงงานภายนอกแล้ว ยังมีการจัดตั้งCommunity Action for the Rehabilitation of Ex-Offenders (CARE) Networkหรือเครือยข่าย CARE ขึ้น ซึ่งเป็นกำลังสำคัญในการสนับสนุน

      เครือข่าย CARE เริ่มดำเนินการในปี 2000 โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อปรับปรุงประสิทธิภาพการฟื้นฟูสมรรถภาพของผู้ต้องขังในสิงคโปร์ มุ่งเน้นในเรื่องการเตรียมความพร้อมก่อนปล่อยและสร้างความยืดหยุ่นในการจัดการชีวิตของผู้ต้องขัง สนับสนุนผู้ต้องขังและครอบครัวให้มีโอกาสครั้งที่สองในการดำเนินชีวิตต่อไปโดยเป็นการผนึกกำลังและการร่วมมือกันของเครือข่ายพันธมิตรทั้งภาครัฐและภาคเอกชนที่มีบทบาทสำคัญในประเทศ 9 ฝ่าย ได้แก่ กระทรวงการต่างประเทศ, กระทรวงพัฒนาสังคมและครอบครัว, กรมราชทัณฑ์สิงคโปร์,SCORE, National Council of Social Service, Industrial and Services Co-operative Society Ltd, Singapore Anti-Narcotics Association, Singapore After-Care Association และ Yellow RibbonProjectการผนึกกำลังของเครือข่ายจากฝ่ายต่างๆ นี้ ทำให้เกิดพลังของการร่วมมือและสนับสนุนผู้ต้องขังได้เป็นอย่างดี นอกจากนี้ยังมีการจัดตั้งธนาคารตำแหน่งงาน (Job Bank)ที่สามารถจัดสรรงานในตำแหน่งต่างๆในบริษัทหรือห้างร้านให้กับผู้พ้นโทษ โดยที่ผู้พ้นโทษไม่ต้องไปตระเวนหางานที่ใดขอเพียงมีความกล้าที่จะเปิดเผยตัวเองและตั้งใจปรับเปลี่ยนวิถีชีวิตใหม่ ซึ่งประเด็นนี้มักจะเป็นปัญหาสำหรับผู้พ้นโทษเพราะโดยทั่วไปที่จะมี Stigma หรือมลทินเป็นตราบาป กลัวสังคมรังเกียจว่าเป็นคนขี้คุกขี้ตะรางหรือกลัวสังคมจะไม่ยอมรับ ซึ่งด้วยเหตุนี้สิงคโปร์จึงได้จัดตั้งโครงการ Yellow Ribbon ขึ้นมาเพื่อรองรับ

Yellow Ribbon Project

    โครงการ Yellow Ribbon หนึ่งในพันธมิตรของเครือยข่าย CAREเริ่มดำเนินการในปี 2004 เป็นโครงการที่พยายามทำงานร่วมกับชุมชนเพื่อสร้างการยอมรับและการตระหนักรู้ถึงความจำเป็นในการให้โอกาสผู้พ้นโทษและครอบครัวในการกลับมาใช้ชีวิตในสังคมภายนอก ด้วยการสร้างพลังของชุมชนผ่านโครงการต่างๆ โดยมีเครือยข่ายCARE เป็นกำลังสำคัญในการผลักดันและสนับสนุนโครงการ

    แรงบันดาลใจสำหรับโครงการนี้มาจากเพลงTie a Yellow Ribbon Round the Old Oak Tree ซึ่งเป็นการผูกโบว์สีเหลืองไว้ที่ต้นโอ๊กเพื่อตอบรับการกลับบ้านของทหารผ่านศึก แสดงถึงการยอมรับและไม่รังเกียจ จากสังคม เช่นเดียวกับโครงการนี้ที่ต้องการสื่อให้ผู้พ้นโทษทราบว่าสังคมยังให้การตอบรับและพร้อมจะให้อภัย ผู้พ้นโทษเป็นโครงการที่เข้ามาช่วยเปลี่ยนทัศนคติและมุมมองด้านลบของคนในสังคมที่มีต่อผู้พ้นโทษกระตุ้น และผลักดันให้เกิดความร่วมมือในสังคมเพื่อปลดล็อกความกลัวการไม่ยอมรับจากสังคมของผู้พ้นโทษ ไม่ให้สังคมต้องกลายเป็นคุกที่สองสำหรับพวกเขา